Break in, make my day!

Het bordje is zo algemeen bekend: Break in, make my day!

Egels kunnen niet lezen, dat is duidelijk. Ze zijn ook bijziend. Ook dat is duidelijk.

De egel (Erinaceus europaeus) is een dier die in West-Europa algemeen voorkomt. Hij wordt vaak in tuinen gezien. Zo ook in die van mij.
Bij gevaar hoort een egel zich op te rollen. Deze egel doet het duidelijk niet. Normaal gesproken is een egel ziek of ernstig gewond als deze zich niet oprolt. Maar 'mijn' egel is niet ziek en ook niet gewond.
Het eerste jaar dat ik hier woonde was hij heel schuw. Je hoorde hem alleen maar, je zag hem amper. In de herfst heb ik kattenbrood buiten gezet, zodat hij zich lekker rond kon eten voor de winterslaap.
Op een wat warme winteravond zag ik deze egel weer buiten lopen. Het was in januari. Ik was daar wat van in de war, want normaal zijn egels dan in winterslaap.
Maar op de wat warmere avonden kunnen egels wakker worden uit hun winterslaap. Ze gaan dan op zoek naar voedsel.
Weer heb ik een bak eten buiten gezet. Dat werd gretig gegeten. Ik kon daar ook foto's van maken.

Ze zijn ongeveer een week wakker. Na een week horen ze niet meer te komen. Dat heeft deze egel ook braaf niet gedaan. Hij heeft 5 dagen gegeten en daarna was hij weer weg.
Na deze ontmoeting is hij nooit weer schuw geweest.
Vorig jaar zomer heb ik de egels op video gezet. Er waren toen twee egels in mijn tuin. Normaal gesproken leven egels solitair. Een soortgenoot in hun territorium wordt wel getolereerd, want ze zijn niet territoriaal. Maar ze slapen en leven verder niet samen. Een paartje kan een tijdje het nest delen, maar daarna gaat ieder zijn eigen weg. Een groep egels is vaak de moeder met haar jongen. Vader zorgt niet voor zijn jongen.


Egels kunnen lawaai maken. De paring verloopt uitermate luidruchtig. Maar ook als twee egels gewoon bij elkaar in de buurt komen, kunnen ze behoorlijk grommen en knorren.
Als je weten wil of een egel je tuin bewoont, ga dan eens een tijdje buiten staan. Je hoort vanzelf een enorm geritsel in de struiken. Egels zijn niet direct sluipende jagers.


Het voedsel van een egel bestaat uit insecten, slakken en kleine gewervelde diertjes. De egel is erg vraatzuchtig. Hij eet met gemak 70 gram voedsel in een nacht, terwijl 50 gram voldoende is.
Egels eten eigenlijk alles, ze zijn opportunistisch. Ze jagen in principe niet, dus gewervelden worden als aas gegeten. Buiten hun insecten eten egels ook fruit en vis. Dus eigenlijk alles wat eetbaar is, schuift bij de egel naar binnen.
Egels kunnen erg goed tegen gif. Een dosis arsenicum wat 25 mensen kan doden, kan een egel verdragen. Ook kan hij 25 - 35 maal beter tegen adder- en wespengif dan een cavia (een dier van vergelijkbare grootte en gewicht).
Aangezien egels ook slakken eten, is het toch verstandig om voorzichtig te zijn met slakkenkorrels. Een egel is niet bestand tegen het cumulatieve effect van gif.

Mijn egel is een geinig diertje. Deze zomer heb ik hem maar gedoopt tot Prikkel. Hij loopt vaak daar waar ik ook ben. Hij rolt zich niet op als ik buiten kom en hij zit ergens te eten of is op jacht. Vorig jaar ben ik zelfs eens over hem gestruikeld. Hij keek me verstoord aan en sjouwde gewoon verder.
Als ik 's avonds buiten zit, komt hij vaak langs lopen. Als ik op de grond zit, komt hij zelfs even ruiken. Het schijnt hem niet te storen.
Vervelend is het soms wel. Mijn hond is niet het type hond die egels met rust laat. Als ik hem zijn gang laat gaan, verscheurt hij ze. Prikkel is al meerdere keren op een niet zachtzinnige wijze met Joe in aanraking gekomen. Dan rolt hij zich zeker wel op, in de veronderstelling veilig te zijn. Maar Joe kan egels oppakken, ook als ze in een bal zijn gedraaid. Hij schud zijn kop en laat dan los. Zo heb ik eens mijn benen open gehad! De egel is er altijd ongeschonden afgekomen, op wat schaafwondjes na en het ontbreken van een  lading stekels.
Joe zelf komt er minder ongeschonden af. Allereerst bloedt hij behoorlijk en zit zijn bek vol stekels. Ten tweede krijgt hij van mij een lading schelden en kan hij het in huis uitstukken met zijn stekels. De egel gaat voor!

Maar ondanks dat komt Prikkel braaf langs. Bijna elke avond. Als het regent komt hij wat minder vaak. Dan is er op andere plekken ook genoeg eten te vinden. In de herfst is hij wel dagelijks bij huis te vinden.

Egels zijn bijzondere dieren. Ze zijn ook erg slim en leren snel. Zet een bakje eten op een vaste plek buiten, en je weet zeker dat de egels er zijn. Ze leren heel snel om welke tijd het eten wordt buiten gezet en zullen er op wachten.
Egels kun je verwennen met een hoop voedsel. Fruit, zoals appels en bessen, wordt gewaardeerd. Maar kattenbrood of hondenbrokken ook.
Geef egels echter nooit melk! Ze raken aan de diarree en zullen overlijden. Gewoon water is het beste voor ze. In droge periodes wordt een schaaltje water erg gewaardeerd.

Vind je zelf een egel die ziek of gewond is? Bel dan met de egelopvang. Telefoonnummers en adressen zijn op onderstaande website te vinden voor heel Nederland.
http://www.egelopvang.nl/ziekegel.htm

De ransuil (Asio otus)

Deze keer schrijf ik iets over de ransuil. Deze uil bezoekt dagelijks mijn tuin, op vaste tijden en via een vaste route.

De ransuil is een grote uil. De spanwijdte is 84 - 95 cm. Zoals alle vogels zijn ze in verhouding tot hun grootte vrij licht: 210 - 330 gram.
Ze worden tussen de 10 en 15 jaar oud.
De oorpluimen van de ransuil kunnen verwarring met de oehoe brengen, maar deze uil is groter. De pluimen zijn geen oren en hebben ook niets met hun oren te maken.

De ransuil wordt actief vlak voor het donker wordt. Ze beginnen dan wat te poetsen en ze verplaatsen zich soms eens in de boom waar ze slapen. Als de schemer echt ingevallen is, gaan de uilen vliegen.
Bij mij vliegen ze van hun slaapboom naar de kastanjes en mijn esdoorn. Daar gaan ze zich nogmaals poetsen en kijken wat in het rond. Daarna vliegen ze naar hun jachtterrein.
Uilen hebben vaste vliegroutes en vaste vliegtijden. Je kunt echt je klok gelijk zetten op de komst van de uilen. Alleen als het regent of hard waait, vliegen ze niet.
Als de veren van de uil nat worden, maken ze lawaai als ze gaan vliegen. Met harde wind zijn ze niet in staat hun prooi te horen en ze raken zelf ook uit koers.
Als ze eenmaal weg zijn, zie je ze een paar uur niet. Je kunt je foto-apparatuur wel opbergen, tenzij je echt tijd teveel hebt.
In het voorjaar gaan de uilen paren en zoeken een nest. Ransuilen maken niet zelf een nest, maar gebruiken de oude nesten van kraaien en eksters.
In de broedtijd vliegen de uilen iets vaker heen en weer. Zeker als ze jongen hebben. Dan is het hier een snelweg. Elk half uur scheert er weer een uil over.
Soms jagen ze in mijn tuin. Ik heb uiteraard muizen in de tuin. Spitsmuizen (geen knaagdier, maar een insecteneter die familie is van de egel), maar ook veldmuizen en huismuizen wonen in mijn tuin.

Dit jaar heb ik een paartje merels in de klimop (Hedera) gehad, die daar twee nesten hebben groot gebracht. Ook die zijn niet veilig voor de ransuil. De ransuil jaagt ook op rustende vogels.
Als merels zich opwinden, geven ze een constante alarmroep af. Even is het helemaal niet erg, maar als het de hele avond doorgaat, is het best vervelend. Dit begon dus nog voor de schemer en duurde tot een uurtje of half elf. De moeder is zelfs zo dapper geweest om de ransuil weg te lokken van haar nest. Ik moet eerlijk bekennen dat ik het heel spannend vond, een vliegwedstrijd op leven en dood tussen een rover en zijn prooi. Gelukkig heeft de merel het gewonnen en het vrouwtje keerde ongeschonden terug op het nest.

Als de jonge uilen groot genoeg zijn, verlaten ze het nest. Ze beginnen dan ook enorm te roepen om hun ouders, als deze op jacht gaan. De jongen kunnen nog niet vliegen, maar wandelen wel over de takken heen en weer.
Als ze in de rui zijn geweest, vliegen ze naar een andere boom. De ouders weten dat hun jong daar zit. De ouders gaan op jacht en wederom gaat het jong zitten schreeuwen. Dit is dat de tijd waarop ik mijn foto-apparatuur tevoorschijn tover en foto's ga maken van de uilen.
De jongen zijn namelijk niet schuw, net als hun ouders. Ze gaan er zo vanuit dan hun schutkleuren hun werk goed doen, dat ze blijven zitten.
Jonge uilen verplaatsen zich wel regelmatig, maar keren steeds terug naar dezelfde plekken. Dit onder constant luid gekrijs.
Na een avond jagen, keren de ouders terug naar de jongen. Ze brengen dan prooi mee en vliegen samen met hun jongen terug naar het nest.
Dit is een verschijnsel wat bij de werkgroepen van de ransuil niet bekend is, maar ik heb het meerdere keren kunnen zien. Ik probeer nog steeds dat gedrag vast te leggen.

Nu is de tijd dat het jong zo groot is dat het met zijn ouders mee op jacht gaat. Hij leert zo goed te jagen.
In de winterperiode gaan de ransuilen in de buurt bij elkaar zitten op roestplekken. Dit zijn de kastanjebomen aan de overkant van de parkeerplaats. Het is een fijne plek voor ze en ook voor mij. Ze zijn goed te bekijken.
In het voorjaar gaan de jonge uilen, die inmiddels volwassen zijn geworden, hun eigen weg. Ze zoeken een partner en brengen die zomer, hopelijk, hun eigen jongen groot.

Het hele jaar door zijn hier de ransuilen te bewonderen. Het gekrijs van de jongen brengt menig voorbijganger in verwarring en sommige mensen schrikken ervan. Het klinkt als een kitten in nood. Op Wikipedia is het geluid van een juveniele (jonge) ransuil te horen. Zet het lekker hard en geniet van mijn nachtelijke geluiden.
Ondanks dat ik de uilen al jaren mag bewonderen hier, brengen ze me nog steeds in vervoering. Soms schrik ik van ze, als ze vlak over mijn hoofd vliegen. Je hoort ze dus echt niet. En ze zijn dan wel groot.
Ook als ze op mijn gazon zitten, als ze iets gevangen hebben, verbaas ik me weer over hun enorme formaat.
Ze zijn groot en ze zijn niet schuw. Ook zijn ze zo brutaal om indringers te verjagen, door vlak over ze heen te vliegen, keer op keer.
Mijn hond is al eens de klos geweest en is nu ook bang voor de uilen. Mijn katten probeer ik wel binnen te hebben rond de uilentijd, om te voorkomen dat ze zich in de nesten werken (letterlijk en figuurlijk).

Ik hoop een klein beetje van mijn liefde voor deze schitterende wilde dieren te hebben doorgegeven. De bijgevoegde foto spreekt boekdelen, lijkt me zo.

Welkom op mijn blog.
Op deze site wil ik mijn tuin deeltje voor deeltje delen. Ik laat foto's zien van planten en dieren. Bij de foto's vertel ik een verhaal en wetenswaardigheden.


Niet alle dieren zijn vaste bewoners van de tuin. Sommige dieren zijn seizoensgasten. Die komen alleen in een bepaald seizoen in de tuin voor. Anderen komen alleen om voedsel te zoeken of voor een rustplaats.
Er zijn ook dieren die wel het hele jaar door in mijn tuin wonen. Ze eten, slapen, paren en overwinteren in de tuin of schuur.
Ik vertel graag over alle dieren die in mijn tuin zijn geweest of er nog steeds wonen.

De planten is een beetje een ander verhaal natuurlijk. Er zijn vaste planten, eenjarige en meerjarige planten. Er zijn dus planten waar je maar kort van kan genieten. Maar soms is ook daar een goede oplossing voor. Die deel ik graag.
Er zijn ook planten die eigenlijk niet geplant zijn in mijn tuin, maar die zijn vaak letterlijk aan komen waaien. Sommige mensen noemen het onkruid. Maar veel onkruid heeft een goede functie. Niet alleen als bodemverbeteraar, maar ook als kruid. Sommige planten zijn geneeskrachtig, anderen gewoon lekker en sommige planten zijn giftig.
Er zijn een aantal van die onkruiden, waar ik vrede mee heb gesloten. Ik heb ze bekeken, er over gelezen en zelf ook dingen ontdekt. Al die onkruiden bleken mij een dienst te kunnen bewijzen, op de een of andere manier.
Mijn motto: 'If you can't beat them, eat them!' (wel zeker weten dat ze eetbaar zijn).

Ik hoop dat jullie veel plezier beleven aan mijn tuin. En niet alleen plezier, maar ook wat opsteken is fijn.
Reacties zijn welkom!

Veel (leer)plezier.

Nienke